De kringloopwinkel. Voor velen een verzameling stoffige oude zooi, waar je misschien weleens heen gaat om geld te besparen, of om antieke spulletjes te scoren. Voor mij is de kringloopwinkel hét ultieme voorbeeld van een circulair leven – een paradijs van potentie. Als ik last heb van creatieve stagnatie, dan fiets ik naar één van de kringloopwinkels in de buurt en dwaal langs de afgedankte spulletjes op zoek naar inspiratie. Kringloopwinkels geven me hoop op een duurzame samenleving.
Paradijs van potentie
Een duurzaam leven is bij uitstek een creatief leven. Onze maatschappij zit nog grotendeels vast in de weggooicultuur, dus moeten we onze duurzame verlangens vaak bevredigen door buiten de gebaande paden te treden, het avontuur in. Want juist dáár gebeurt het.
Daar veranderen Wc-rollen in potjes voor zaailingen, transformeren glazen potjes naar koffiebekers, worden afgedragen t shirts gehaakte manden, en zijn koelkasten vol restjes weer elke avond een nieuwe maaltijd. Daar wordt afval geanalyseerd voor het vermogen iets anders te worden. En dat is nu precies wat de circulaire economie voor ogen heeft.
“In de circulaire economie bestaat geen afval en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt.”, is de simpele uitleg van de rijksoverheid [1]. De infographic hieronder laat zien hoe onze oude lineaire processen kunnen worden omgevormd naar circulaire processen [2].
Natuurlijk is het in de praktijk lang niet zo simpel, maar dat is nu juist waar de creativiteit om de hoek komt kijken. Hoe ontwerpen we deze nieuwe en innovatieve processen, zodat we onze spullen en materialen tot in de eeuwigheid kunnen blijven (her)gebruiken?
Mensen en bedrijven die een verschil willen maken in het verduurzamen van de wereld, zijn bij uitstek super creatief, want ze moeten hele nieuwe systemen bedenken. Het is (relatief) makkelijk om olie uit de grond te halen, een plastic tas ervan te maken en deze na gebruik bij de stort te deponeren. Het is vele malen moeilijker om een materiaal te ontwerpen waarvoor je én geen grondstoffen meer nodig hebt (of afvalstromen van andere producten kan gebruiken), én het na gebruik weer terug de cirkel in kan.
Creatieve circulaire communicatie
Maar die onderliggende creativiteit van de circulaire transitie kunnen we in de communicatie juist goed gebruiken. Want creatieve oplossingen werken inspirerend én verbindend, als je het maar goed brengt. Een belangrijke stap hierin is om het vooral leuk te houden, en dit plezier te gebruiken om mensen bewuster te maken van de beoogde verandering.
Een prachtig voorbeeld vind ik het bedrijf Plastic Whale. Ze gaan met bootjes de Amsterdamse grachten op om plastic te vissen – en ze maken hier prachtige meubels van. Een activiteit die je zelfs met je oma kan doen (of een zakenrelatie), en waar tussen het lachen door tóch stiekem bewustwording wordt gecreëerd: creatief, circulair, en leuk. Bovendien voel je je na een paar uur plastic vissen een stuk beter over jezelf.
En daar gaat het uiteindelijk om: duurzaamheid moet je ervaren – en dan blijkt het veel makkelijker dan je dacht. Natuurlijk is het omvormen van lineaire processen ontzettend technisch, en ook dat moet worden gecommuniceerd. Maar meestal zijn circulaire oplossingen gewoon veel innovatiever en spannender dan hun lineaire tegenhangers.
Neem nou deze slimme oplossing voor schoonmaakmiddelen, die je kan bijvullen met een klein reservoir geconcentreerd schoonmaakmiddel en water uit de kraan. Of het huren van avondkleding, in plaats van het kopen van goedkope “fast fashion” jurken die je misschien twee keer draagt. Of verpakkingsvrije shampoo bars, die overigens (zo weet ik uit ervaring) nog beter werken dan traditionele shampoo.
Dus laten we de creativiteit vooral vieren! Ik ga dat doen met een tripje naar de vrijmarkt deze koningsdag, het oer-Hollandse toppunt van circulariteit.
BRONNEN
1. Rijksoverheid (2019). Circulaire Economie. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/circulaire-economie
2. Gebaseerd op een infographic van Circle Economy (2019). Circularity Gap Report. https://www.circle-economy.com/case/the-circularity-gap-report-our-world-is-only-9-circular/#.XLSYu-iTIYo